OUDERE WERKZOEKENDEN
FNV: Behoud de IOW
‘ONZIN DAT OUDEREN MAKKELIJK AAN DE SLAG KOMEN’
Tekst Andrew Groeneveld Beeld Marijn Van Der Waa
‘IOW IS ECHT HONDERDDUIZEND KEER BETER DAN DE BIJSTAND’
De FNV voert actie tegen de opheffing van de IOW, de speciale uitkering voor oudere werkzoekenden. Die zou volgens het kabinet met de huidige krapte op de arbeidsmarkt niet meer nodig zijn. Onzin, meent de FNV. ‘60plussers komen nog steeds niet aan de slag.’
IOW staat voor Inkomensvoorziening Oudere Werklozen. De uitkering werd in 2009 ingevoerd als een tijdelijke maatregel, speciaal bedoeld voor mensen van 60 jaar en ouder die hun baan kwijtraken. Zij krijgen IOW zodra hun WW- of WGA-uitkering stopt en ze nog geen recht hebben op AOW. Door het opschuiven van de AOW-leeftijd ligt de ‘IOW-grens’ inmiddels op 60 jaar en 4 maanden.
Zonder IOW zou deze groep werkzoekenden aangewezen zijn op de bijstand. De hoogte van IOW en bijstand is weliswaar gelijk: maximaal 70 procent van het minimumloon. Maar anders dan bij de bijstand, kijkt het UWV bij de IOW-uitkering niet naar het vermogen (inclusief een eigen huis) of naar het inkomen van een partner. Als de IOW plaatsmaakt voor bijstand moeten deze mensen dan dus hun spaargeld ‘opeten’ en/of hun huis verkopen.
Slecht plan
De IOW overbrugt het gat naar AOW. Iets meer dan 9000 mensen krijgen momenteel IOW. Eigenlijk zou de maatregel al in 2020 aflopen, maar hij werd eenmalig verlengd tot 1 januari 2024. Als het aan de FNV ligt blijft de IOW ook na die datum gewoon bestaan en wordt het een vast onderdeel van de sociale zekerheid. FNV-bestuurder Maaike Zorgman: ‘De IOW-regeling was destijds een soort compromis toen de WW-duur werd ingekort. Het kabinet hoopte dat ouderen door allerlei maatregelen na verloop van tijd makkelijker aan de slag zouden komen, en dat de IOW daarna dus weer van tafel kon. Maar we zien dat deze groep nog steeds nauwelijks zicht heeft op werk. En omdat mensen steeds later recht hebben op AOW, moeten ze dus meer tijd zien te overbruggen.’
‘WERKGEVERS DENKEN NOG STEEDS DAT IEDEREEN BOVEN DE 60 ZIEK, ZWAK OF MISSELIJK IS’
Te oud
Het kabinet gaat er vanuit dat oudere werkzoekenden door de krappe arbeidsmarkt inmiddels voldoende kansen hebben op een baan. Maar het tegendeel is volgens de FNV waar. Zorgman: ‘We zien dat mensen nog steeds snel te oud worden gevonden. Dat lijkt zelfs alleen maar erger te worden. Bij sommige beroepen ben je soms met 27 jaar al te oud. En na je zestigste ben je sowieso niet gewild, tenzij je AOW krijgt. Dan stroomt je mailbox opeens vol aanbiedingen omdat bedrijven dan geen premies meer voor je hoeven te betalen.’
Jammer
Anneke Letschert (68) weet er alles van. Ze werkte als officemanager bij een bedrijf voor zonnepanelen toen zij op haar 61e werd ontslagen. Om weer aan het werk te komen, verstuurde ze in totaal zo’n 350 sollicitatiebrieven. Ze leverden allemaal niks op. Pas toen ze met pensioen ging, wisten de werkgevers Anneke plotseling te vinden, maar toen hoefde het voor haar niet meer. Vanaf het moment dat haar WW-uitkering was afgelopen, ontving Anneke IOW. Die uitkering is volgens haar ‘echt honderdduizend keer beter dan de bijstand’. ‘Ik had geen eigen huis en mijn spaargeld was al opgegaan bij een eerdere werkloosheid, dus misschien waren de gevolgen voor mij meegevallen. Maar veel anderen hangt dit echt als een zwaard van Damocles boven het hoofd. Je zal maar 63 zijn en opeens je huis moeten verkopen. Daar heb je dan al die jaren voor gewerkt en premies voor betaald. Een typisch geval van jammer dan.’
‘WE WILLEN IEDEREEN WAKKER SCHUDDEN’
Ondenkbaar
Ook Anneke gelooft er helemaal niks van dat oudere werkzoekenden tegenwoordig veel makkelijker aan de slag kunnen komen. ‘Alle werkgevers zeiden steeds dat ik niet in het profiel paste, maar het ging volgens mij gewoon om mijn leeftijd. Ze denken nog steeds dat iedereen boven de 60 jaar ziek, zwak of misselijk is.’ Over afschaffing van de IOW mag je volgens Anneke pas gaan nadenken ‘als het voor werkgevers echt niet uitmaakt of je 35 of 63 jaar bent. Nou, zo ver is het nog lang niet’.
Campagne
De FNV is de campagne ‘Houd de IOW in stand!’ gestart om Haagse politici en andere betrokkenen te laten inzien dat er voor oudere werkzoekenden iets moet gebeuren. Volgens FNV-adviseur Paul van den Boom is het rond dit onderwerp nog opvallend stil. ‘Vooral in Den Haag lijkt iedereen mee te gaan met het frame van krapte op de arbeidsmarkt, en dat iedereen die wil werken dus ook kan werken. De laatste jaren is er door de toenemende aandacht voor oudere werkzoekenden ook wel iets verbeterd, maar alleen voor 50-plussers. Mensen boven de 60 komen nog steeds niet aan de slag.’ Met een filmpje en flyers gaat de FNV de komende tijd de boer op. ‘We willen iedereen wakker schudden’, zegt Maaike Zorgman. ‘Denk niet dat het met de sociale zekerheid in Nederland altijd wel goed zit. De IOW laat zien dat dat niet zo is. Trap niet in dat verhaal, dat is onze boodschap.’
Wanneer recht op IOW?
Je komt in aanmerking voor een IOW-uitkering als je op de eerste dag van werkloosheid ouder was dan 60 jaar en 4 maanden. De uitkering krijg je na afloop van je WW-uitkering. De IOW is er ook voor arbeidsongeschikten met een WGA-uitkering, die begonnen is na 60 jaar en 4 maanden. IOW wordt dan tot de AOW uitgekeerd na de maximale duur van de loongerelateerde WGA-uitkering. Steeds geldt dat je geen betaald werk hebt of niet genoeg verdient om boven het sociaal minimum uit te komen.