MONDZORG
‘IEDEREEN MOET NAAR DE TANDARTS KUNNEN’
Tekst Pien Heuts Beeld Dingena Mol
‘ZO’N DUIZEND VAN DE VIJFDUIZEND PATIËNTEN ZIEN WE NIET MEER’
De FNV voert samen met Dokters van de Wereld en een aantal tandartsen actie om mondzorg terug in het basispakket te krijgen. Om kosten te besparen, mijden mensen steeds vaker de tandarts, ziet ook de Amsterdamse tandarts Wouter Vriesman. Hij helpt mensen daarom soms gratis.
Aan een bar vol snuisterijen zitten patiënten te wachten op hun behandeling. Balie-assistent Loes serveert koffie en fris. Er heerst een gemoedelijke sfeer bij de tandartspraktijk van Wouter Vriesman: Welldent Mokum in Amsterdam. Verderop zijn de behandelruimtes – uit het zicht van het ‘bruine café’. En dat is ook precies de bedoeling: ben je bang voor de tandarts? Dan zit je hier goed.
Betalingsregeling
Wouter (63) gaat joviaal om met zijn patiënten. En zij met hem. Terwijl hij van de ene naar de andere behandelruimte loopt, vertelt hij hoe het hem aan het hart gaat dat steeds meer mensen de tandarts mijden omdat ze de kosten niet kunnen betalen. Mensenrechtenorganisatie Dokters van de Wereld houdt het in Nederland op anderhalf miljoen. Wouter: ‘In onze praktijk zijn zo’n duizend van de vijfduizend patiënten in het bos verdwenen; die zien we niet meer. En hoeveel hebben een betalingsachterstand?’, vraagt hij aan Bo, in de andere behandelruimte. ‘Zo’n 5 procent’, antwoordt de preventie-assistent en praktijkmanager. Ze vertelt dat ze mensen met een betalingsachterstand belt om ze te wijzen op de mogelijkheid een betalingsregeling met Infomedics af te sluiten, het bedrijf dat de facturatie van veel zorgondernemers doet. ‘Als ze niet betalen, kunnen de incassokosten enorm oplopen; dat weet niet iedereen.’ Vriesman: ‘We proberen patiënten te beschermen. Als je weinig geld hebt en moet kiezen tussen de gasrekening, ontbijt voor de kinderen of de tandarts snap ik wel dat wij afvallen. Het erge is dat we ook minder kinderen zien, omdat de ouders hun gezicht niet meer durven te laten zien.’
Petitie
Tot 18 jaar wordt mondzorg vergoed vanuit het basispakket zorgverzekering. Daarna zijn de kosten voor eigen rekening en bestaat de mogelijkheid een aanvullende tandartsverzekering af te sluiten – als je dat kunt betalen. Tot 2006 werden tandartskosten grotendeels vergoed. De FNV, Dokters van de Wereld en tandartsen pleiten ervoor mondzorg voor volwassenen weer in het basispakket op te nemen. Een petitie die daartoe oproept is ruim 200.000 keer getekend. Volgens berekeningen van de mensenrechtenorganisatie en het Radboudumc kost het mijden van mondzorg jaarlijks zo’n 3 miljard doordat het gebit slechter wordt en er uiteindelijk meer zorg nodig is. Mondzorg in het basispakket zou tussen de 1,2 en 1,9 miljard kosten.
‘IK VIND HET ERG DAT DE SOLIDARITEIT STEEDS MEER VERDWIJNT’
Luxe
Ingeborg Seite is blij met tandarts Wouter Vriesman. Zij is een van de patiënten die hij matst. Ingeborg (53) is achttien jaar geleden gedeeltelijk arbeidsongeschikt geraakt na een whiplash. Afgelopen november feliciteerde ze zichzelf na drie jaar schuldsanering. Ze leeft van 1200 euro per maand. ‘Het lukt me gewoon niet die tandartskosten te betalen’, vertelt de oud-horecamedewerkster. ‘Toen ik nog een gaatje hier of daar had, was het nog op te brengen. Maar geld voor een zenuwbehandeling, kroon of brug heb ik niet. Mijn gebit gaat steeds verder achteruit, dus het onderhoud wordt steeds duurder. En een aanvullende verzekering kan ik niet betalen. Omdat ik vaak angst- en paniekaanvallen heb, kwam ik bij Wouter terecht. Hij heeft een paniekcertificaat. Het is uniek dat hij me gratis behandelt. Tegenwoordig is de tandarts een luxe.’
Honderd jaar
Ook voor een aantal andere patiënten betaalt Wouter de mondzorgkosten uit eigen zak. ‘Ik heb geen moeder Teresa-syndroom hoor’, haast hij zich te zeggen. ‘Maar ik vind het wél erg dat de solidariteit met mensen die het minder hebben, steeds meer verdwijnt. Als mensen echt geen geld hebben, laat ik daarom de rekening voor foto’s of kronen soms zitten. De kwaliteit van de mondzorg moet niet nog verder achteruit hollen.’ Maak mondzorg weer grotendeels gratis voor mensen met een laag inkomen, vindt Wouter. Het bestaansminimum in Nederland is volgens hem veel te laag om dit soort kosten te kunnen betalen. ‘Iedereen moet naar de tandarts of de mondhygiënist kunnen. Goede gezondheid begint in je mond. Als mensen jarenlang tandzorg moeten ontberen, zijn we qua kosten veel verder van huis. Wat ik vreemd vind, is dat beleidsmakers niet lijken te beseffen dat we ook nog eens veel ouder worden. Oorspronkelijk hoefde een gebit maar 35 jaar mee te gaan, nu soms honderd.’
Beetje gek
Inge Seite hoopt in het voorjaar een prothese te hebben voor drie voortanden. Eerst zijn nog wat zenuwbehandelingen nodig. ‘Ik ben Wouter heel dankbaar dat hij me helpt met deze tandreddende behandeling waardoor mijn tanden niet hoeven te worden getrokken. Hij is een beetje gek en heeft het hart op de goede plaats. Bij de gemeente kwam ik niet verder toen ik probeerde bijzondere bijstand aan te vragen. Zonder Wouter waren mijn tandartskosten komende jaren alleen maar verder opgelopen.’
FNV-enquête
Om kosten te vermijden, slaan veel uitkeringsgerechtigden een bezoek aan de tandarts wel eens over. Dat blijkt uit de zorgenquête van de FNV die is ingevuld door ruim zevenhonderd uitkeringsgerechtigden. Van deze respondenten gaf bijna de helft aan geldproblemen te ervaren. En om die reden worden zowel de tandarts (46 procent) al de huisarts (41 procent) wel eens vermeden. Gezondheidsklachten en gebitsproblemen worden daardoor erger, bij respectievelijk 22 procent en 31 procent van de respondenten.